Umowy majątkowe – kilka słów o majątku małżeńskim

Zawarcie związku małżeńskiego to dla większości par wyjątkowe i radosne wydarzenie, w przypadku którego zdecydowana większość małżonków nie wybiega w przyszłość tak dalece, aby dopuszczać do siebie opcję rozstania lub rozwodu. Warto jednak pamiętać, że poprzez wynikające z przepisów prawa powstanie wspólnoty majątkowej, małżeństwo wywiera także skutek w sferze majątkowej współmałżonków. Nie da się jednak ukryć, że mogą oni również samodzielnie zdecydować o tym, jak ma wyglądać sfera majątkowa w ich związku, a co za tym idzie mają możliwość, w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego, zmodyfikować wspólność ustawową.

Czym jest wspólność majątkowa

Zgodnie z zapisami zawartymi w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wspólność majątkowa ustawowa powstaje w momencie zawarcia związku małżeńskiego. Wynika z tego, że od tej chwili wszystkie składniki majątku, w posiadanie których wejdą małżonkowie, będą ich wspólną własnością. Do majątku wspólnego zaliczyć należy przede wszystkim:

• wynagrodzenie pobrane za pracę oraz inne dochody z działalności zarobkowej, 
• dochody z majątku wspólnego i osobistego każdego z małżonków,
• środki zgromadzone na rachunku funduszu emerytalnego.

Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie przedmioty i dobra współmałżonków mogą zostać zaliczone na poczet majątku wspólnego, gdyż niektóre elementy wchodzą w skład majątku osobistego małżonka. Są to między innymi:

• dobra i przedmioty będące własnością małżonka przed zawarciem małżeństwa,
• przedmioty otrzymane w spadku lub darowizna,
• przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb (np. wózek inwalidzki),
• dobra uzyskane z tytułu odszkodowania za utratę zdrowia,
• dobra majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego
  z małżonków,
• prawa autorskie i prawa własności przemysłowej.

Intercyza niejedno ma imię

Małżeńska wspólność majątkowa stanowi podstawowy ustrój ustawowy, który jednak można zmienić w drodze zawarcia odpowiedniej umowy pomiędzy małżonkami. Małżeńska umowa majątkowa, czyli tzw. intercyza, może być zawarta już po wstąpieniu w związek małżeński lub jeszcze przed ślubem. Obecne przepisy prawa przewidują istnienie czterech rodzajów małżeńskich umów majątkowych:

• umowa rozszerzająca wspólność ustawową – umożliwiającą włączenie przez małżonków do ich wspólnego majątku składników ich majątków osobistych. Dotyczy to w szczególności majątku nabytego przed zawarciem małżeństwa, jak również otrzymanego w drodze darowizny lub dziedziczenia,
• umowa ograniczająca wspólność ustawową - skutkująca tym, że określony rodzaj majątku, który z ustawy stanowiłby majątek wspólny małżonków (np. pobrane wynagrodzenia za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej) stanowić będzie wyłącznie majątek osobisty każdego z nich,
• umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową – która sprawia że między małżonkami nie ma majątku wspólnego. Są jedynie majątki każdego z małżonków, a co za tym idzie pomimo trwającego małżeństwa majątki małżonków pozostają względem siebie niezależne,
• umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków – gdzie również nie ma majątku wspólnego, ale w razie rozwodu małżonek, który w czasie trwania małżeństwa zgromadził mniejszy majątek, może żądać od współmałżonka stosownego wyrównania tych dysproporcji.

Majątkowe umowy małżeńskie zawsze sporządza notariusz, np. Bożena Koćma, Adam Rogala Kancelaria Notarialna s.c., w formie aktu notarialnego, zaś do podpisania intercyzy potrzebna jest zgoda obu stron tej umowy. Warto przy tym pamiętać, że intercyzę można w dowolnym momencie zerwać lub zmodyfikować, jednak zawsze musi być to zaakceptowane i zrobione przez oboje współmałżonków.