Jakie warunki prawne należy spełniać podczas ekshumacji zwłok?

Czasami jesteśmy zmuszeni podjąć decyzję o przeniesieniu zwłok w inne miejsce, w związku ze zmianą naszego zamieszkania, czy też konieczności wydobycia zwłok, szczątkek, by przeprowadzić oględziny lekarsko-sądowe. W obu przypadkach czynności wykonywane na szczątkach ludzkich przenoszenia zwłok nazywamy ekshumacją zwłok. Kto może jej dokonać? Czy, aby dokonać ekshumacji zwłok, potrzebne jest zezwolenie? Od kogo należy je uzyskać?

Warunki przeprowadzenia ekshumacji określone są w ustawie O cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi - Dz. U. Nr 153, poz. 1783 z późniejszymi zmianami.

Kiedy można przeprowadzić ekshumacji zwłok?

Według prawa proces ekshumacji zwłok może być wykonany jedynie w okresie od 16 października do 15 kwietnia, zawsze we wczesnych godzinach rannych. Zawsze za wiedza inspektora sanitarnego, który ma obowiązek nadzorowania całego procesu. Inspektor sanitarny ma prawo w szczególnych przypadkach odmówić wykonania ekshumacji w danym czasie i przełożyć ją na inny termin.

Kto może wystąpić o wniosek o ekshumację zwłok?

Osobami uprawnionymi do zgłoszenia prośby o przeprowadzenie ekshumacji są:

• prokuratura lub sąd
• pozostały małżonek(a) osoby zmarłej,
• krewni zstępni (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk itd.),
• krewni wstępni (przodek w linii prostej: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.),
• krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa,
• powinowaty w linii prostej do pierwszego stopnia,

Wniosek należy kierować zarówno do zarządu cmentarza, jak i do Państwowego Inspektora Sanitarnego lub Państwowego Granicznego Inspektora Sanitarnego właściwego ze względu na lokalizację miejsca planowanej ekshumacji. W przypadku przeniesienia zwłok potrzebne jest również zezwolenie zarządu cmentarza docelowego. Warto zwrócić się o przeprowadzenie ekshumacji zwłok do zakładu pogrzebowego, który ma doświadczenie w przeprowadzaniu ekshumacji zwłok.

Proces ten ze względu na ryzyko zakażeń drobnoustrojami rozwijającymi się w zwłokach, kontakt z rozkładającym się ciałem ludzkim, musi być przeprowadzony ściśle według określonego reżimu sanitarnego.

Szczególnym rodzajem ekshumacji jest przeprowadzenie jej w związku z decyzją inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel. Co ważne w przypadku konieczności ekshumacji zwłok osób zmarłych na choroby zakaźne, nie mogą być ekshumowane przed upływem 2 lat od dnia zgonu.