Bezpieczeństwo maszyn i urządzeń – badania nieniszczące

Wyroby przemysłowe, stosowane w różnych gałęziach produkcji, jako komponenty maszyn i urządzeń, muszą spełniać właściwe normy i wymogi odnośnie wytrzymałości, jakości wykonania i ciągłości materiałowej. Aby sprawdzić, czy nie są wadliwe, bądź też określić na ile ich wadliwość wpływa na dopuszczenie do użytkowania, poddaje się je różnego rodzaju badaniom. Jedną ze stosowanych metod, stosunkowo nieinwazyjną, są badania nieniszczące.

Na czym polegają i dlaczego stosuje się badania nieniszczące?

Badania nieniszczące to grupa metod badawczych dotyczących urządzeń i konstrukcji, dzięki którym można zebrać istotne informacje na temat własności materiałowych danego wyrobu, bez wpływania na jego właściwości strukturalne i powierzchniowe. Ich głównym celem jest wykrywanie i ocena wad materiału polegających na nieciągłościach, takich jak:

• nieszczelności,
• pęknięcia,
• porowatości,
• zawalcowania,
• rozwarstwienia,
• i inne.

Konieczność zastosowanie badań nieniszczących uzasadniona jest względami bezpieczeństwa funkcjonowania urządzeń i maszyn, a także konsekwencjami ekonomicznymi wystąpienia awarii wynikających z wad materiałowych elementów tychże maszyn i urządzeń. Na zlecenie przedsiębiorstw produkcyjnych firma specjalistyczna Energotest przeprowadza szeroki zakres badań nieniszczących, zarówno przy wykonywaniu, jak i przy naprawach oraz modernizacji urządzeń podlegających dozorowi technicznemu.

Rodzaje metod badań nieniszczących

Możemy spotkać się z następującymi metodami badań nieniszczących elementów maszyn i urządzeń:

• Badania wizualne, to badanie wstępne, polegające na oględzinach zewnętrznych elementu, wykorzystujące narząd wzroku, wspomagany zwykłą optyką, jak lupa, lusterka, peryskop, wideoskop itp.) Metoda pozwala na wykrycie dużych nieciągłości powierzchniowych, jak wklęśnięcia, pęknięcia kuźnicze i spawalnicze, podtopienia, braki przetopu itd.)

• Badania penetracyjne to metoda stosunkowo prosta, lecz umożliwiająca wykrywanie nieciągłości powierzchniowych rzędu tysięcznych części milimetra, jak pęknięcia zmęczeniowe, szlifierskie, rozwarstwienia, wżery, itp. Metoda wykorzystuje zjawisko wnikania cieczy, np. penetratora fluorescencyjnego, w głąb szczelin, rys czy porów powierzchni badanej.

• Badania magnetyczno-proszkowe to czuła i wydajna metoda służąca kontroli powierzchni materiałów ferromagnetycznych, czyli stali konstrukcyjnych i elektrotechnicznych

• Badania ultradźwiękowe jako badania objętościowe pozwalają na ocenę ciągłości materiału w całej objętości elementu badanego. Dzięki niej można też oszacować zmiany mikrostruktury będące skutkiem eksploatacji danego elementu.

• Badania radiograficzne także pozwalają na ocenę wewnętrznych nieciągłości obiektów i polegają na naświetlaniu ich promieniowaniem rentgenowskim, lub promieniowaniem gamma i rejestracji uzyskanego obrazu na kliszy bądź w postaci cyfrowej.