Zaburzenia osobowości – charakterystyka i podział

Zaburzenia osobowości, ich charakterystyka i podział są od dawna przedmiotem zainteresowania psychiatrii. Co je odróżnia od innych problemów natury psychologicznej? Przede wszystkim to, że są utrwalonymi wzorcami reagowania, decydującymi o zachowaniu jednostki i jej relacjach. Często bardzo utrudniają funkcjonowanie społeczne – co powinno niepokoić?

Jak rozpoznać zaburzenia osobowości ?

To trudne, gdyż nie ma wzorca „osobowości prawidłowej”. A jakie objawy mogą sugerować występowanie zaburzeń osobowości? Diagnozę stawia lekarz-psychiatra po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i jego rodziną. Charakterystyczne są trudności w adaptacji i wywiązywaniu się z ról społecznych. Ich przyczynami mogą być np. lęk lub chorobliwa podejrzliwość, a samodzielne skorygowanie dysfunkcyjnych reakcji jest zwykle niemożliwe. I choć zaburzenia osobowości nie są uznawane za chorobę, to problemy, które powodują, sprawiają, że osoby cierpiące z ich powodu często potrzebują fachowej pomocy.

Jakie są typy zaburzeń osobowości?

Osobowość człowieka ostatecznie kształtuje się około 16. roku życia. Psychoanalityk Carl Gustav Jung wyodrębnił aż 16 typów osobowości, co może tłumaczyć występowanie tak wielu zaburzeń, wśród których wyróżniamy:

• paranoiczne,

• schizoidalne,

• schizotypowe,

• dyssocjalne,

• borderline,

• histrioniczne,

• narcystyczne,

• unikowe.

Z pewnym uogólnieniem można podzielić je na 3. grupy:

1. Paranoiczne i schizoidalne – cechy główne to podejrzliwość i nieufność,

2. Emocjonalno-impulsywne (borderline, histrioniczne i narcystyczne) – charakteryzują się niestabilnością emocjonalną,

3. Lękowe (unikowe, zależne i obsesyjno-kompulsywne) – wspólne dla nich jest unikanie kontaktów z ludźmi.

Czy psychoterapia zaburzeń osobowości może pomóc?

U osób z zaburzeniami osobowości, objawy lękowe lub depresyjne wskazują na potrzebę profesjonalnej pomocy. Warto wtedy skorzystać z usług licencjonowanych terapeutów – właściwym wyborem może być konsultacja w gabinecie psychoterapii psychoanalityka Ewy Domańskiej-Klimek w Pile.

O rozwoju zaburzeń osobowości decyduje wiele czynników, m.in. środowisko rodzinne, poziom poczucia bezpieczeństwa i przebyte traumy. Jednym z celów psychoterapii jest uzyskanie przez pacjenta wglądu w uczucia i emocje. Pomoże to w zrozumieniu, a następnie skorygowaniu zachowań, powodujących problemy w relacjach z otoczeniem. Proces ten bywa trudny, jednak praca z doświadczonym terapeutą ma pozytywny wpływ i – w perspektywie – może dać szansę na poprawę jakości życia pacjenta.