Rodzaje chromatografii stosowanej przez laboratoria analiz medycznych

Wśród wielu rodzajów różnorodnych badań przeprowadzanych przez laboratoria analiz chemicznych wyróżnić można między innymi specjalistyczną chromatografię, opracowaną na Politechnice Warszawskiej lub Uniwersytecie Warszawskim pod koniec XIX wieku przez Michaiła Cwieta, rosyjskiego chemika i biologa. Na czym ona dokładnie polega, jakie są jej rodzaje oraz do badania jakich substancji jest ona powszechnie wykorzystywana?

Co to jest chromatografia?

Chromatografia to nazwa pochodząca z połączenia dwóch greckich słów, chrōma oznaczającego barwa oraz gráphō — piszę. Badanie to zaliczane jest do techniki analitycznej wykorzystywanej do analizowania lub rozdzielania składników mieszanin związków chemicznych. Polega ono więc na rozdzielaniu składników danej mieszaniny na bazie względem ich ilości podzielonej między poruszającym się strumieniem płynu będącym fazą ruchomą i stacjonarną. Przy czym fazą ruchomą może być gaz, substancja w stanie nadkrytycznym lub ciecz, a fazą stacjonarną — substancja ciekła lub stała. 

Podczas wykonywania chromatografii mieszanina wprowadzana jest do układu, a następnie jej substancje transportowane są przez fazę ruchomą i przytrzymywane przez fazę stałą. Zachodzący proces kontrolowany jest przez analityka, dzięki temu dochodzi do rozdzielenia składników mieszaniny na pojedyncze substancje, umożliwiające zbadanie ich ilości.

Jakie są rodzaje chromatografii?

W zależności od rodzaju zastosowanej fazy ruchomej, nazywanej także eluentem, wyróżnia się trzy rodzaje tej techniki analitycznej. Chromatografię cieczową, w tym także jonową oraz gazową i nadkrytyczną. Przy czym fazę ruchomą: 

• w pierwszej z nich stanowi ciecz pod postacią rozpuszczalników lub ich mieszanin,
• w drugiej gaz będący najczęściej helem, argonem lub wodorem, rzadziej azotem,
• w trzeciej substancja w stanie nadkrytycznym.

Do czego jest wykorzystywana chromatografia w laboratoriach analiz medycznych?

W zależności od potrzeb oraz badanych substancji laboratoria analiz chemicznych, takie jak wykonujące między innymi chromatografię gazową Eko-Analiza z Bielska-Białej, wykorzystują tę technikę analityczną np. do: 

• oznaczania próbek klinicznych żywności, 
• oznaczania jonów i ich wykrywania w substancjach z dużą dokładnością,
• oceny składu chemicznego paliw,
• oceny stanu zanieczyszczenia gleby lub wody,
• wykrycia źródła pochodzenia narkotyków,
• kontroli antydopingowej.

Chromatografia znajduje więc szerokie zastosowanie w różnorodnych branżach, gdyż jej zaletą jest możliwość wykonania badania z użyciem nawet bardzo małej próbki.