Obrzędy i zwyczaje pogrzebowe

Śmierć jest zawsze niezwykle trudnym doświadczeniem, bez względu na to, czy się jej spodziewamy, czy przychodzi znienacka. Trudno jest pożegnać kogoś, kogo kochamy. Po raz ostatni z nim porozmawiać, po raz ostatni go przytulić. Ale wcale łatwiej nie jest, kiedy anioł śmierci nieoczekiwanie zabiera nam bliską osobę. Jak wygląda ostatnie pożegnanie? Jakie obrzędy i zwyczaje pogrzebowe są charakterystyczne dla religii katolickiej? Zapraszamy do lektury

Przygotowania do pogrzebu dawniej

Jeszcze do niedawna wszystkie przygotowania do pogrzebu odbywały się w domu. Osobę zmarłą myto, ubierano i układano na desce podpartej na krzesłach do czasu, aż przywieziono trumnę. Zmarły mógł pozostawać w domu maksymalnie trzy dni. Przez ten czas nie można było zostawiać ciała samego. U wezgłowia trumny stawiano świece, a tzw. śpiewak przewodniczył czuwaniu, prowadząc modlitwy i intonując śpiewy.

Kiedy wynoszono zmarłego z domu, przewracano wszystkie krzesła, na których stała trumna, aby wygonić śmierć z domu. Trzykrotnie uderzano trumną w próg, a prowadzący kondukt pogrzebowy wypowiadał słowa: „Pokój temu domowi” lub „Zostańcie z Bogiem”. Po zakończeniu pogrzebu sprzątano dom, odsłaniano lustra, które musiały być zakryte i uruchamiano specjalnie wyłączony zegar. Było wiele obrzędów i zwyczajów, z których dzisiaj większość zanikła – dodaje nasz rozmówca z Domu Pogrzebowego Szadkowski.

Przygotowania do pogrzebu dzisiaj

Obecnie nie pozostawia się w domu ciała zmarłego. Ciało zabierają pracownicy zakładu pogrzebowego, którzy przygotują je do pochówku. Rodzina może pożegnać się ze zmarłym dopiero tuż przed pogrzebem, w trakcie wystawienia ciała w specjalnie przygotowanej kaplicy. Wystawienie odbywa się najczęściej tuż przed mszą świętą. Na wsiach niekiedy jeszcze żegna się ze zmarłym w domu, nie są to jednak częste przypadki.

Następnie w parafii zmarłego odbywa się msza święta. Trumnę ustawia się na katafalku naprzeciw ołtarza tak, by wszyscy mogli ją widzieć. Sama msza jest bardzo podobna do zwykłej mszy świętej – inne jest kazanie, które nawiązuje do śmierci oraz do osoby, która odeszła. Jeśli bliscy sobie tego życzą, kazanie może zastąpić mowa pogrzebowa jednego z członków rodziny.

Ważnym zwyczajem pogrzebowym jest śpiewanie pieśni „Anielski orszak”, której słowa są błaganiem o przyjęcie duszy zmarłego do Królestwa Niebieskiego. Dalsza część ceremonii pogrzebowej odbywa się na cmentarzu. Przed złożeniem zmarłego do grobu, odmawiane są ostatnie modlitwy. Następnie uczestnicy pogrzebu mogą sypnąć garść ziemi do grobu i w ten sposób po raz ostatni pożegnać się ze zmarłym. Na samym grobie układane są kwiaty.

Po pogrzebie nadal często organizowane są stypy. Choć wiele zwyczajów i obrzędów pogrzebowych nie przetrwało, nadal najważniejsze jest to, by należycie pożegnać się ze zmarłym.