Brony talerzowe. Przykład konkretnego rozwiązania

Nowoczesny sprzęt rolniczy musi zapewniać dobrą wydajność, ale jednocześnie nie powinien być zbyt kosztowny w zakupie, by nie nadwyrężać budżetu gospodarstwa. Dobrym przykładem urządzeń, które oferują znakomitą użyteczność, duże możliwości wykonywania zróżnicowanych zadań, a jednocześnie nie drenują kieszeni rolnika, są brony talerzowe. Dzięki swoim zaletom przydają się podczas podorywek, przy zabiegach przedsiewnych, czy podczas nawożenia.

Zakres stosowania i zalety korzystania z bron talerzowych

W działalności rolniczej, podobnie jak w innych gałęziach gospodarki, coraz większą rolę odgrywa uzyskiwanie rosnącej wydajności, a jednocześnie stałe zmniejszanie kosztów prowadzenia gospodarstwa. Poza tradycyjnymi metodami pracy znacznie częściej korzysta się więc z innych sposobów uprawy, co w wielu przypadkach wiąże się ze zmianą podejścia i wykonywaniem podstawowych zabiegów doprawiających glebę w odmienny sposób oraz przy wykorzystaniu lepiej przystosowanego do poszczególnych zadań sprzętu. Stosowanie z większą częstotliwością uprawy bezorkowej czy wręcz uprawy zerowej wymaga wielokrotnego używania bron, które w zależności od warunków i rodzaju gleby znajdują zastosowanie także przy prowadzeniu klasycznych zabiegów agrotechnicznych. Coraz częściej jednak zamiast klasycznych bron zębowych wybierane są bardziej wszechstronne brony talerzowe, które można wykorzystywać nie tylko do rozbijania zewnętrznej skorupy gleby i jej spulchniania, ale przede wszystkim do dobrego rozprowadzania resztek roślinnych – podkreśla przedstawiciel firmy Świt-Rol, specjalizującej się w produkcji sprzętu rolniczego, w tym m.in. bron talerzowych, kosiarek, rozsiewaczy nawozu, agregatów uprawowych, kopaczek i rozdrabniaczy gałęzi.

Brony talerzowe mogą być wykorzystywane zarówno do uprawy pożniwnej, czyli efektywnego wykonywania podorywek, jak i przygotowania gleby pod zasiew, a także do optymalnego wymieszania z glebą rozprowadzanego nawozu, co poprawia jego przedostawanie się do struktury podłoża i ogranicza straty cennych substancji, znacznie podnosząc efektywność takich zabiegów, jak choćby wapnowanie. Brony talerzowe świetnie sprawdzają się przy uprawie ściernisk, pozwalając na dobre rozdrobnienie pozostałości łodyg i liści, a jednocześnie zmieszanie ich z glebą, co przyspiesza i ułatwia rozkład oraz umożliwia zatrzymywanie większości substancji odżywczych znajdujących się w resztkach roślinnych od azotu, przez potas i magnez. Zabiegi wykonane talerzówką oznaczają więc zwiększenie żyzności przy znacznym ograniczeniu nawożenia.

Warto pamiętać, że jednocześnie korzystanie z bron talerzowych przy prowadzeniu podorywek przyczynia się nie tylko do dobrego wymieszania substancji odżywczych, ale także sprzyja oszczędności paliwa i nie zmusza do zmiany ciągnika na sprzęt o większym uciągu. Korzystanie z brony talerzowej daje równie dobre efekty, co stosowanie kultywatorów podorywkowych przykładowo gruberów, które przy używaniu modelu o zbliżonej wydajności mają znacznie większe zapotrzebowanie na moc. W przeciwieństwie do grubera brona talerzowa nie zapycha się, nie zmuszając do przerw w pracy.

Brony talerzowe to znakomite rozwiązanie do przygotowywania gleby pod zasiew, a także jako uzupełnienie zabiegów związanych z orką. Za pomocą brony można odpowiednio zagęścić i wyrównać glebę rozbijając skiby, a także ograniczając ryzyko ich przesuszania. Trudno też przecenić zdolność talerzówek do niszczenia systemów korzeniowych chwastów oraz optymalnego rozprowadzania obornika czy wapna.

Jakie są dostępne konstrukcje bron talerzowych i czym się od siebie różnią?

Wielką zaletą bron talerzowych jest ich stosunkowo prosta konstrukcja, co znacznie zmniejsza ryzyko awarii i uszkodzeń. Liczy się także niezbyt duża masa, która przy najczęściej wykorzystywanych szerokościach pozwala na używanie modeli zawieszanych, a dopiero przy bardzo dużych rozmiarach wymaga systemu półzawieszanego. Lekkie talerzówki oraz ich sposób pracy oznaczają, że do ich używania w zupełności wystarczą ciągniki o mniejszej mocy. Dobór odpowiedniego rodzaju brony talerzowej umożliwia swobodne wykonanie szerokiego wachlarza zabiegów agrotechnicznych na różnych glebach, a w zależności od średnicy zamontowanych talerzy także pracy nawet na większych głębokościach.

Różne rodzaje bron talerzowych dość mocno różnią się od siebie swoją konstrukcją, choć zasada ich działania pozostaje taka sama. W wielu przypadkach są używane brony kompaktowe, w których odstępy między rzędami talerzy osadzanych na oddzielnych słupicach są zwykle mniejsze. W urządzeniach tego rodzaju najczęściej sekcje talerzy są wspomagane jednym lub dwoma wałami uprawowymi, a często także klasycznymi redlicami. Dość często brony kompaktowe są elementami agregatów służących do zasiewu. Nieco inaczej wygląda budowa klasycznych bron talerzowych. W takiej sytuacji poszczególne talerze są montowane na wspólnych osiach, najczęściej dwóch oraz osadzane na solidnej ramie. Ze względu na wzajemne położenie osi względem siebie wyróżnia się brony typu V oraz X.

W bronie talerzowej typu V obie osie z talerzami są wobec siebie ustawione pod kątem ostrym, przypominających kształtem właśnie literę V. Są one zbudowane w taki sposób, że użytkownik może wpływać na ich rozstaw, zmieniając charakterystykę pracy i wybierając, czy będzie one mniej, czy bardziej agresywna. Inną możliwością jest stosowanie konstrukcji typu X, czyli zestawienia dwóch kompletów osi typu V, które stykają się wierzchołkami. Ze względu na takie połączenie brony X muszą mieć nieco większe rozmiary, a zatem i zapotrzebowanie na moc, jednak dają możliwość uniknięcia nierównomiernej pracy, ułatwiają też utrzymanie odpowiedniej geometrii przejazdów, niwelując efekt „ściągania” ciągnika występujący przy bronach w układzie V.

Warto pamiętać, że do uzyskania optymalnych efektów przy wykorzystaniu klasycznej talerzówki ważny będzie wybór właściwego kąta natarcia. Przy większych wartościach kąta talerze będą ulegały mniejszemu zagłębieniu, wpływ na uzyskiwane głębokości zależy także od wielkości zamontowanych talerzy oraz ich kształtu – większe zagłębienia oznaczają bardziej agresywną pracę. Duże znaczenie będzie miała także geometria talerzy – jeśli są one wypukłe, to ziemia będzie odrzucana na boki w przeciwieństwie do talerzy płaskich. Warto jednak pamiętać, że choć kąt natarcia zmienia zagłębienie, to jednocześnie ma wpływ na lepsze lub gorsze docięcie resztek. Brony klasyczne dają więc duże możliwości wpływania na uzyskiwane rezultaty, choć jest to związane z bardziej złożoną obsługą i dobieraniem odpowiednich talerzy już na etapie zestawiania urządzenia.

Jakie brony talerzowe warto wybrać?

Wielu producentów klasycznych bron talerzowych oferuje szeroki wybór różnych konstrukcji o parametrach dopasowanych do potrzeb konkretnych warunków glebowych, posiadanych ciągników oraz oczekiwań co szerokości roboczej urządzenia i możliwości rozdrabniania resztek. W przypadku firmy Świt-Rol oferta obejmuje brony talerzowe o konstrukcji klasycznej występujące zarówno w odmianie V, przeznaczonej do mniejszych ciągników i zapewniającej mniejszą szerokość roboczą, jak i X, obsługującą w jednym przejeździe pasy o dużej szerokości, lecz wymagającej jednocześnie ciągnika o lepszym uciągu.

Brony talerzowe typu V to modele V-160, V-180, C-200, V-220, V-240 oraz V-260. Mają one konstrukcję zawieszaną oraz wagę od 310 kg dla najmniejszej brony V-180 aż po 540 kg przy najszerszej bronie V-260. Talerze stosowane w bronach typu V mogą mieć średnicę 460 albo 510 mm i być gładkie lub uzębione, w zależności od rodzaju gleby i potrzeb. Talerze są ustawiane w dwóch sekcjach, a w każdej może ich być od 7 szt. (w bronie V-180) aż do 12 szt. (w bronie V-260). Korzystanie z bron typu V wymaga ciągnika o mocy od 45 kW (co stanowi odpowiednik około 60 KM) dla modelu V-180, aż po 65 kW (a zatem równowartości około 88 KM). Głębokość roboczą, z jaką mogą pracować brony serii V to od 80 do 150 mm.

Dostępne są również brony talerzowe w układzie X. Firma Świt-Rol oferuje tu dwa urządzenia zawieszane o szerokości roboczej 2,7 metra (X-270) oraz 3,15 metra (X-315). Sprzęt serii X może pracować z głębokością roboczą od 80 do 185 mm. Masa maszyny dla modelu X-270 to 640 kg, a dla X-315 680 kg. Wymagania, jeśli chodzi o moc ciągnika, to 65 kW, czyli 88,4 KM dla X-270, a 70 kW, stanowiących równowartość 95,2 KM dla X-315. W bronach serii X talerze są ustawione w 4 sekcjach z 6 talerzami w X-270 w każdej z nich oraz 7 w X-315, co daje odpowiednio 24 albo 28 talerzy płaskich lub uzębionych. Możliwe średnice to podobnie jak w serii X 460 albo 510 mm.

Zakup klasycznej brony talerzowej to jeden z najlepszych wyborów pozwalających na ograniczenie wydatków w porównaniu z nabyciem znacznie droższej brony kompaktowej, a jednocześnie możliwość uzyskiwania równie dobrych rezultatów, zarówno w uprawie pożniwnej, jak i przedsiewnej czy przy rozrzucaniu nawozów lub wapnowaniu. Brony klasyczne znacznie lepiej sprawdzają się na cięższych glebach, gwarantują pracę na sporej głębokości, a jednocześnie znakomicie mieszają materiał roślinny i sprawnie kopiują teren, wymagając jednak od użytkownika zadbania o dobre ustawienie sprzętu.