Wykrojniki do metalu. Przegląd dostępnych rozwiązań

Obróbka materiałów wymaga zastosowania różnorodnych urządzeń skrawających. Jeżeli chcemy wykroić małe elementy, a jednocześnie je pozaginać, które oznaczone są w konkretnym projekcie, najlepszym wyborem będzie użycie wykrojników. Wykrojniki umożliwiają wycięcie rozmaitych kształtów z materiału. Oprócz tego mogą je zagiąć w wyznaczonych miejscach jak np. w przypadku opakowań. Zobacz, czym dokładnie są wykrojniki i jakie ich rodzaje wyróżniamy.

Czym jest wykrojnik i do czego służy?

Wykrojniki to specjalistyczne urządzenia, które powszechnie wykorzystywane są w poligrafii, a także w produkcji masowej. Stosuje się je w celu wycięcia określonych kształtów z arkusza, który zwykle jest zadrukowany. Proces wycinania, czy też wykrawania polega na tym, że płaszczyzna z trwale zamocowanymi ostrzami przyciskana jest do zadrukowanego papieru, a następnie poprzez jedno uderzenie pozwala ona na wycięcie z arkusza całego wzoru, np. opakowanie. Listwami tnącymi w wykrojnikach mogą być noże tnące lub noże sztancujące, aczkolwiek często urządzenie to doposażone jest w listwy bigujące, a niekiedy w listwy perforujące.

Wykrojnik przeznaczony jest przede wszystkim do wycinania, inaczej sztancowania. Jednakże możliwe jest także zastosowanie go do innych celów. Tymi mogą być np. przygniatanie, czyli bigowanie, a także perforowanie. Tradycyjne wykrojniki, których używają specjaliści z firmy Asmp z Zabierzowa w województwie małopolskim, wykonane są z deski z rowkami oraz wspomnianych wcześniej listew, która umieszczane są w tej desce. Kolejnym elementem tego urządzenia są gumowe listwy wystające ponad powierzchnię noży. Gumy umieszcza się po obu stronach i charakteryzują się ściśliwością. Jednak po co się je stosuje? Zadaniem tego elementu jest wypchnięcie z wnętrza wykrojnika materiału, który jest obrabiany.

W przypadku bigowania używa się listew dwupunktowych, czyli takich o grubości 0,7 mm. Z kolei do przygniatania tektur charakteryzujących się wysoką gramaturą stosuje się trzypunktowe bigi, czyli te o grubości 1,05 mm. Natomiast do wykrawa etykiet, gdzie zachodzi konieczność wycinania linii po krzywiznach, najlepszy wybór stanowią wykrojniki kowalskie. Wykonane są one z metalu, a do tego są bardziej precyzyjne i trwalsze od wcześniej wymienionych. Wszystkie te urządzenia zaliczają się do tzw. wykrojników płaskich. Ich cechą charakterystyczną jest poruszanie się w dwóch kierunkach (góra – dół). Obok płaskich wyróżnia się także wykrojniki rotacyjne, które podczas pracy obracają się na cylindrze maszyny sztancującej. Taki wykrojnik może mieć postać blachy z nożami tnącymi oraz listwami bigującymi. Całość mocowana jest do cylindra magnetycznego.

Jakie są rodzaje wykrojników?

Można wyróżnić kilka rodzajów wykrojników, które mają rozmaite przeznaczenie. Pierwszym typem są wykrojniki introligatorskie. Wyposażone są w metalowe tnące ostrza, które znajdują się w ochronnej piance na plastikowym podkładzie. Kolejnymi typami są wykrojniki metalowe oraz kanapkowe. Na wykrawanie kanapkowe składają się następujące elementy:

• płytka z wykrojnikiem lub folderem,
• wycinany lub wytłaczany materiał,
• platforma.