Problemy z zatokami – dlaczego są tak częste i jak je leczyć?

Zatoki to delikatne, acz niezwykle ważne narządy znajdujące się w okolicy nosa, które pełnią szereg funkcji. Głównym winowajcą zapalenia zatok są bakterie, wirusy i grzyby, które wdychamy razem z powietrzem. Przy nikłej odporności bardzo łatwo o infekcję! Jakie są objawy zapalenia zatok i jak można je leczyć? Kiedy konieczna będzie operacja zatok? 

Tajemnicze zatoki – czym one są?

Ludzka czaszka skrywa wiele tajemniczych narządów, które pełnią ważne funkcje. Nie inaczej jest z zatokami, których jest aż cztery rodzaje! Zatoki to powietrzne jamy, które wyściełane są miękką błoną śluzową – to właśnie ona ulega zakażeniu, a w efekcie pojawia się stan zapalny. Wyróżniamy zatoki szczękowe, czołowe, sitowe oraz zatokę klinową, zlokalizowana za jamą nosową. Te powietrzne jamy są niezwykle istotne dla funkcjonowania całego organizmu. Przede wszystkim dbają o to, aby ogrzać i nawilżyć wdychane powietrze. W ten sposób zatoki zapewniają ochronę termiczną mózgu, a także oczodołów, gdyż chronią je przed urazami mechanicznymi. Zatoki biorą udział również w emisji głosu – w końcu to swego rodzaju malutkie pudła rezonansowe! Wszystkie zatoki połączone są z jama nosową, co zapewnia ujście dla wydzielin, które są przez nie produkowane.

Po czym poznać zapalenie zatok?

Ból głowy, uciążliwy katar i kaszel, a także gorączka i nieprzyjemne uczucie rozbicia. Tak w telegraficznym skrócie prezentuje się samopoczucie chorego z zapaleniem zatok. Jednak biorąc pod uwagę, że każdy z nas posiada cztery pary zatok, to objawy będą się lekko różnić między sobą w zależności od tego, które zostały objęte stanem zapalnym. Bardzo charakterystyczny ból pojawiający się u nasady nosa, nasilający się przy pochylaniu to niechybny znak, że mamy problem z zatokami czołowymi. Ból szczęki i zębów sugeruje zapalenie zatok szczękowych, a opuchnięte powieki i okolice wokół oczu to zapalenie zatok sitowych. Ponadto częstym objawem zapalenia zatok jest:

• gęsta wydzielina z nosa,
• gorączka,
• ogólne złe samopoczucie i rozbicie,
• kaszel od spływającej wydzieliny.

Zapalenie zatok może wynikać z różnych przyczyn, często rozwija się, jako pokłosie niedoleczonego przeziębiania. Z racji swojej budowy oraz ciągłego kontaktu z powietrzem, zatoki są bardzo narażone na infekcje. Wystarczy osłabienie odporności, zbłąkany wirus, bakteria lub grzyb i infekcja gotowa. Bardzo dużym problemem jest nierozpoznana alergia, częsta ekspozycja na drażniące śluzówkę zatok opary lub... infekcja zęba!

Leczenie chorych zatok

Zapalanie zatok najczęściej próbujemy leczyć na własną rękę, co może przynieść efekty, jeśli zareagujemy dostatecznie szybko. W początkowej fazie choroby najważniejsze jest, aby zakażona wydzielina z zatok mogła się „ewakuować” na zewnątrz. W tym celu wskazane są parówki – ziołowe lub zwykłe – a także płukanki z soli morskiej, które pomogą usunąć wydzielinę z zatok. Warto wspomagać się również lekami mukolitycznymi i przeciwzapalnymi.

Jeżeli objawy nie ustąpią w ciągu tygodnia, konieczna będzie wizyta u lekarza. Zbada on wydzielinę z nosa pod kątem pochodzenia, co pomoże dobrać skuteczny lek – inny zadziała na wirusy, inny na bakterie. Coraz częściej zatoki bada się przy użyciu endoskopu, czyli wykonuje się tzw. rynoskopię przednią. Zabieg pozwala ocenić stan błony śluzowej oraz ilość zalegającej w nich wydzieliny, a także znaleźć polipy, jeżeli takowe występują. Bardzo często pacjenci dostają skierowanie na tomografię komputerową, która najlepiej pokazuje stan wszystkich zatok.

Operacja zatok – czym jest i kiedy jest potrzebna?

Uciążliwe infekcje zatok, które często przechodzą w stan przewlekły może być wskazaniem do leczenia operacyjnego. Operacje zatok są obecnie dużo mniej inwazyjne niż kiedyś, a jest to możliwe dzięki rozwojowi endoskopii. Dobrym przykładem są nowoczesne ośrodki oferujące tego typu zabiegi z zakresu otolaryngologii, jak Centrum Medyczne Kwiatowa. To tutaj można zgłosić się po pomoc laryngologa i audiologa, jeżeli mamy problemy z szumami w uszach, zawrotami głowy lub zmagamy się z niedosłuchem.

Operacje zatok w Bydgoszczy wykonuje dr n. med. Andrzej Krzyżaniak, który jest otolaryngologiem z bogatym doświadczeniem zawodowym. Swoim pacjentom zaleca leczenie zatok metodą FEES, czyli Functional Endoscopic Sinus Surgery. Zabieg ten ma na celu przywrócenie prawidłowego funkcjonowania zatok oraz poprawienie ich drożności. Procedura przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym. Operacja zatok nie wymaga żadnych nacięć, bo wszystko odbywa się wewnątrz jamy nosa, dzięki czemu nie trzeba obawiać się ryzyka blizn pooperacyjnych. Sam zabieg jest uznawany za mało inwazyjny i trwa maksymalnie 2 godziny.