Historia produkcji sękacza

Sękacz owiany wieloma legendami, nazywany jest niekiedy również królem wśród ciast ze względu na swą unikalną recepturę, wielowiekową tradycję, wykwintny smak oraz wyjątkowy wygląd przypominający ścięty pień drzewa z sękami, a początki jego historii sięgają czasów średniowiecza. Przyjrzyjmy się bliżej historii produkcji tego niezwykłego ciasta.

Forma i produkcja

Gotowy sękacz przypomina w środku wyglądem pień drzewa z sękami. Dziś, tak jak dawniej wypieka się go z ciasta biszkoptowo- tłuszczowego i piecze nad otwartym ogniem na obrotowym rożnie w kształcie drewnianego wałka bądź wydłużonego stożka. W wyniku polewania rożna kolejnymi warstwami ciasta powstają widoczne w przekroju delikatne warstwy jasnego ciasta poprzedzielane cienkimi ciemnymi warstwami spieczonego, nadając niepowtarzalny wygląd słojów drzewa. Nadmiar ciasta, który spływa podczas procesu pieczenia tworzy zastygający kształt choinki lub sęków. Firma MARK Sękacz Mazurski przygotowuje wystudzonego sękacza według zamówień klientów – w wersji oblanej czekoladą, obsypanej orzechami lub wiórkami kokosowymi lub udekorowanego ozdobami z masy cukrowej dostosowanymi do okoliczności.

Historia produkcji

Choć na temat sękacza krąży wiele niesprawdzonych legend, to pierwsze historyczne zapiski o sękaczu miały miejsce już w czasach średniowiecza. Według nich Polacy poznali przepis oraz technologię produkcji owego wypieku od Jaćwingów. Było to plemię bałtyckie zamieszkujące w tamtych czasach obszary na północ od Mazowsza. Charakterystyka wykonywania ciasta na otwartych paleniskach idealnie wpisywała się w warunki kuchenne oraz upodobania kulinarne ludzi tamtej epoki. Tradycja Polska traktuje zaś, iż pierwsze sękacze zostały upieczone w Berżnikach na Suwalszczyźnie jako przysmak powitalny przybyłej w odwiedziny do Polski królowej Bony, którą podobno zachwycił smak sękacza. Ponadto według podań wyrób ten trafił w późniejszym czasie ze szlacheckich dworów do bogatszych chałup chłopskich.

Oryginalny przepis oraz technologia produkcji sękacza z XIX wieku

Choć przepis na sękacza nie zmienił się zbytnio w ciągu wieków, to pewne elementy technologii uległy jednak zmianie. Na przykład w XIX wieku ucierano początkowo masło na misce kamiennej na śmietanę, a następnie dodawano cukier, skórkę pomarańczy i kardemon, a następnie rozcierano. Po dodaniu i utarciu żółtka, mąki dodawano trzecią część ubitej piany. Część wymieszanej masy układano następnie na rożnie, a część polewano łyżką lub garnuszkiem. Na koniec całej procedury ciasto dekorowano liśćmi waflowymi lub kwiatami.