Na czym polega szpotawość stóp i jak można ją leczyć?

Problemy dziecka, związane z poruszaniem się i motoryką kończyn dolnych, wynikają zarówno z wad genetycznych, jak i tych nabytych w okresie płodowym albo w wieku niemowlęcym. Jedną z najczęściej występujących wad postawy jest zniekształcenie obu stóp, określane jako szpotawość. Na czym polega ten rodzaj deformacji, w jaki sposób można ją rozpoznać i leczyć? Na to pytanie odpowiadamy w naszym artykule.

Co to jest szpotawość stóp?

Wada, określana jako szpotawość (z łaciny: varus) to zniekształcenie, które dotyka częściej chłopców niż dziewczynki i obejmuje zwykle obie stopy. Polega ono na tym, że kąt ułożenia kości stóp względem kolan jest zaburzony, czyli mniejszy niż 180 stopni, co wiąże się ze zmianami w strukturze mięśni. Do dziś nie zdefiniowano jednoznacznie przyczyn szpotawości, a lekarze upatrują ich między innymi w: nieprawidłowym ułożeniu dziecka w zarodkowym i płodowym, krzywicy, urazach, chorobach towarzyszących oraz uwarunkowaniach genetycznych.

Stopy szpotawe mają charakterystyczną budowę. Są skierowane do wewnątrz względem stawów kolanowych, w wyniku czego dochodzi do napięcia mięśniowego w obrębie przodostopia, stępu i śródstopia, a cały ciężar ciała spoczywa wyłącznie na zewnętrznych krawędziach stóp – zauważa Daria Kowalewska, certyfikowany terapeuta neurorozwojowej koncepcji NDT Bobath z Baby Care, poradni rehabilitacyjnej dzieci i niemowląt. Szpotawość to zespół deformacji o zróżnicowanym zasięgu i podłożu, mogą one obejmować stopy, kolana oraz biodra, a ich wykrycie możliwe jest już w drugim trymestrze ciąży.

Leczenie szpotawości

Dobór najlepszych, dostępnych metod leczenia szpotawości u niemowląt i dzieci to zadanie dla lekarza ortopedy, który w zależności od stopnia deformacji zaleca leczenie szpitalne lub zachowawcze. Korekcja tej wady w placówkach szpitalnych obejmuje kilka etapów, takich jak: ćwiczenia rozciągające, zakładanie korygujących opatrunków gipsowych, szyn oraz leczenie operacyjne, stosowane w najtrudniejszych przypadkach, gdy zawodzą inne metody.

W korekcji szpotawości stóp nieocenioną rolę odgrywa również rehabilitacja, ukierunkowana na nowoczesne, intensywne ćwiczenia rozciągające, opracowane z myślą o wszystkich partiach mięśni kończyny dolnej. Regularne wizyty w poradni rehabilitacyjnej zalecane są przez lekarzy ortopedów już od pierwszych chwil życia dziecka, a przy mniej złożonych wadach odpowiednio dobrane przez fizjoterapeutę ćwiczenia mogą zastąpić bolesny zabieg chirurgiczny.