Co to jest cytologia i na czym polega?

Jak wynika z informacji, udostępnionych przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC), w 2018 roku rak szyjki macicy był bezpośrednią przyczyną zgonów około 2 tysięcy kobiet w Polsce, a na świecie śmierć w wyniku tego nowotworu poniosło 311 tysięcy osób. Liczba ta maleje z każdym rokiem, dzięki licznym, informacyjnym kampaniom społecznym oraz wdrożeniu programu cyklicznych badań profilaktycznych, w tym – refundowanej cytologii. Czym jest badanie cytologiczne i jak się ono odbywa? Odpowiadamy.

Cytologia, czyli pobranie wymazu z szyjki macicy

Badanie cytologiczne to prosty, trwający zaledwie kilka minut zabieg, polegający na pobraniu próbki w postaci wymazu, czyli komórek z szyjki macicy. Uzyskany materiał biologiczny jest następnie wysyłany do laboratorium, gdzie specjaliści oceniają jego jakość i poddają wnikliwej analizie pod kątem występowania anomalii – w tym: zmian nowotworowych, a także obecności bakterii, wirusów lub grzybów.

Podstawowym narzędziem do oceny rozmazu, pozyskanego w wyniku badania cytologicznego, jest System Bethesda, stosowany w diagnostyce raka szyjki macicy już od 1988 roku. Zgodnie z nim, uzyskany materiał biologiczny klasyfikowany jest jako prawidłowy lub nieprawidłowy – zawierający zmiany dysplastyczne. W przypadku wykrycia jakichkolwiek odchyleń od przyjętych norm lub zaobserwowania komórek nowotworowych, laboranci sporządzają wykaz zmian wraz z ich opisem, który jest podstawą do przyjęcia przez lekarza prowadzącego określonych metod leczenia.

Cytologia krok po kroku

Jak podkreśla specjalista z Prywatnego gabinetu ginekologicznego lek. med. Kotowska Bożena w Czersku, placówce wyspecjalizowanej w diagnostyce i leczeniu raka szyjki macicy:

Każda kobieta, która rozpoczęła współżycie seksualne, powinna wykonać cytologię raz na 3 lata, by uchronić się przed ryzykiem nowotworu. Jak się przygotować do badania? Wizytę najlepiej zaplanować po zakończonej miesiączce, pamiętając o tym, by na 24 godziny przed wizytą unikać zbliżenia z partnerem oraz nie stosować żadnych środków dopochwowych.

Cytologia wykonywana jest w gabinecie ginekologicznym, a do jej przeprowadzenia lekarz używa wziernika oraz specjalnej szczoteczki, którą zbiera materiał do analizy, po czym zabezpiecza go w sterylnym szkiełku z utrwalaczem. Po usunięciu wziernika badanie się kończy, a jego wyniki lekarz omawia na kolejnej wizycie. W przypadku wykrycia poważnych nieprawidłowości, ginekolog niezwłocznie kontaktuje się z pacjentką, by jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie.