Wydziedziczenie – na czym polega i w jakich sytuacjach można je zastosować względem spadkobierców?

Każdy człowiek ma prawo do dysponowania swoim majątkiem zgodnie ze swoją wolą. Co jednak zrobić, gdy spadkobiercy zachowują się w stosunku do spadkodawcy w sposób karygodny, naruszając podstawowe normy współżycia społecznego lub stale zaniedbują swoje podstawowe obowiązki względem członka rodziny? Polskie prawo dopuszcza wówczas procedurę wydziedziczenia. W naszym artykule wskażemy, na czym ona polega i w jakich szczególnych sytuacjach można ją zastosować.

Kodeks cywilny a kwestia wydziedziczenia

Zgodnie z Art. 1008 polskiego Kodeksu cywilnego istnieją 3 przesłanki, których zaistnienie może spowodować pozbawienie spadku osób do niego uprawnionych, czyli: zstępnych – dzieci, wnuki, a także małżonka czy rodziców spadkodawcy. O jakich warunkach mowa? Jak zauważa Patrycja Lipińska-Sołtysiak, specjalista w dziedzinie prawa cywilnego, karnego, handlowego i administracyjnego, właściciel Kancelarii Adwokackiej Adwokat, zlokalizowanej w Krośnie Odrzańskim:

Spadkodawca ma prawo wydziedziczyć w testamencie każdą osobę, uprawnioną do zachowku po jego śmierci, jeśli wbrew jego woli postępuje ona uporczywie w sposób nieodpowiedni, sprzeczny z zasadami i normami współżycia społecznego. Wydziedziczenie można również zastosować wówczas, gdy dopuszcza się ona względem spadkodawcy lub swoich bliskich poważnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu bądź wolności, publicznie znieważa spadkodawcę oraz nie dopełnia względem niego rodzinnych obowiązków.

Wydziedziczenie zstępnych, małżonka lub rodziców – co oznacza w praktyce?

Gdy spadkodawca wyraźnie zaznaczy w swoim testamencie, że nie życzy sobie, aby jego majątek trafił w ręce określonej osoby i wskaże racjonalne, zgodne ze stanem faktycznym argumenty swojej decyzji, spadkobierca traci wówczas prawo do zachowku. Jakie są konsekwencje wydziedziczenia danego członka rodziny? Po śmierci spadkodawcy nie otrzymuje on żadnych pieniędzy ani praw do zarządzania mieniem ruchomym lub nieruchomym, należącym do osoby zmarłej. Zakres wykluczenia jest kwestią indywidualną, którą należy szczegółowo opisać w testamencie.

Osoby, którym odebrano prawo do zachowku, zastanawiają się, czy istnieje możliwość anulowania procedury wydziedziczenia? Polskie prawo przewiduje takie rozwiązanie jedynie w sytuacji, gdy spadkodawca przebaczy spadkobiercy po wcześniejszym dokonaniu rozeznania. Jeżeli zaś wykluczenie z dziedziczenia pozostaje zasadne i zstępny nie ma szans na uzyskanie przebaczenia, jego potomkowie wciąż zachowują prawo do spadku.