Typy gumowych kompensatorów i ich zastosowanie

Instalacje przemysłowe służące do transportowania różnych mediów są narażone na działanie wielu czynników zewnętrznych. Jedne z nich, takie jak rozszerzalność cieplna, są właściwościami samych materiałów, z których zostały wykonane. Inne, takie jak drgania, zmiany jego temperatury czy ciśnienia, pochodzą ze środowiska. Każdy z takich czynników może mieć wpływ na stabilność instalacji oraz na jej szczelność. Aby je zachować, stosuje się tzw. kompensatory. 

Kompensator i jego charakterystyka

O podstawowym zadaniu kompensatora informuje już jego nazwa. Ten charakterystyczny element jest wbudowywany w instalację po to, aby kompensował działanie sił zewnętrznych lub wewnętrznych, zapobiegając niepożądanym skutkom. Tak jak amortyzator w samochodzie sprawia, że pokonywanie wybojów nie jest nieprzyjemne dla pasażerów, tak kompensator powoduje, że drganie rurociągu nie jest przenoszone na długich odcinkach i nie osłabia wszelkich połączeń.

– Prostym doświadczeniem, które pozwala zrozumieć działanie takich sił, jest uderzenie w długą metalową rurę lub pręt na jednym z jego końców. Po chwili również na drugim końcu będą odczuwalne drgania. Zgodnie z prawami fizyki w materiałach są one przenoszone szybciej niż w powietrzu. Dlatego taki materiał nie powoduje ich skutecznego tłumienia. Efektem długiego drgania nawet o niewielkiej amplitudzie może być rozluźnienie złącza skręcanego czy osłabienie spawu – wyjaśnia pracownik firmy Tro-Instal.

Kompensatory:

• chronią instalacje przed skutkami drgań,
• absorbują przemieszczenia osiowe, kątowe i boczne,
• zmniejszają naprężenia rurociągu,
• chronią przed zmianami położenia wynikającymi z rozszerzalności cieplnej,
• tłumią hałas,
• usprawniają montaż rurociągów.

Rodzaje kompensatorów

Założone przeznaczenie i funkcje, jakie mają pełnić kompensatory, narzucają tym elementom określone wymagania. Jeśli mają chronić przed skutkami naprężeń i przesunięć, powinny być elastyczne. Dlatego najczęściej do ich produkcji stosuje się gumę. Z drugiej strony instalacje technologiczne służą do transportu różnych substancji, niekiedy agresywnych środków chemicznych, mediów pod ciśnieniem czy o wysokich temperaturach. Dlatego kompensatory muszą być na nie odporne. W instalacjach stosuje się też modele wykonane z innych materiałów ­– ze stali, teflonu, elastomerów, a nawet z tkanin.

Najczęściej wykorzystywane kompensatory gumowe są produkowane w dwóch podstawowych wariantach:

• gwintowane wytworzone z gumy EPDM,
• kołnierzowe z gumy EDM, produkowane w kilku odmianach.

Zastosowanie kompensatorów gumowych jest stosunkowo szerokie. Pierwszy typ sprawdza się w instalacjach wodnych, przeznaczonych do transportu glikolu i innych mediów przemysłowych. Z kolei kompensatory kołnierzowe poza wymienionymi są też stosowane w systemach przesyłu mleka wapiennego, estrów, ketonów, roztworów chloru, kwasów i zasad, a także w instalacjach olejowych i do transportu gazu propan-butan.