Czym jest służebność przesyłu?

Służebność przesyłu to instytucja prawa rzeczowego wprowadzona do Kodeksu Cywilnego na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 r., o zmianie ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 3 sierpnia 2008 roku. Jej przedmiotem jest korzystanie z urządzeń, które służą do przesyłania, m.in. energii i różnorodnych innych substancji. Sprawdź, jak wykorzystywana jest służebność przesyłu, w jaki sposób jest ustanawiana oraz jakie prawa przysługują właścicielowi nieruchomości.

Do czego używana jest służebność przesyłu?

Służebność przesyłu zezwala na korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z nieruchomości, należącej do właściciela lub użytkownika wieczystego. Ma to miejsce w zakresie, który jest niezbędny do zapewnienia funkcjonowania urządzeń przesyłowych, które doprowadzają lub odprowadzają, m.in. gazy, płyny i energię elektryczną. Należą do nich przede wszystkim linie i słupy wysokiego, średniego i niskiego napięcia, gazociągi, światłowody oraz wodociągi. Treść ustawy z 30 maja 2008 roku zezwala na ustanawianie służebności przesyłu dla urządzeń przesyłowych zarówno już istniejących na nieruchomości, jak i dla tych, których budowa została dopiero zaplanowana.

Jak ustanawiana jest służebność przesyłu?

Przedsiębiorca przesyłowy, który posiada lub zamierza wybudować urządzenia na terenie cudzej nieruchomości, powinien zawrzeć umowę z jej właścicielem lub użytkownikiem wieczystym. 

Jak twierdzi ekspert z kancelarii radcy prawnego Jolanty Wawrzyniak: „Jest to istotna zmiana wprowadzona wraz z ustawą z 2008 roku, bowiem dotychczas status prawny urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomości, co do zasady, nie był w żaden sposób prawnie uregulowany. Większość urządzeń została umieszczona na nieruchomościach bez zgody ówczesnych właścicieli czy też użytkowników wieczystych oraz bez decyzji administracyjnych, zezwalających na wybudowanie na nieruchomości obiektów liniowych”. 

Oświadczenie zgody właściciela lub  użytkownika wieczystego wymaga formy aktu notarialnego. Z tego względu należy je sporządzić w towarzystwie notariusza. W treści umowy powinniśmy zawrzeć wynagrodzenie z tytułu korzystania z nieruchomości, a także zakres i sposób użytkowania gruntu.

Co przysługuje właścicielowi nieruchomości?

Właściciel nieruchomości może nie wyrazić zgody na ustanowienie służebności przesyłu dla urządzeń przedsiębiorcy przesyłowego na terenie jego własności. Musi się jednak liczyć z tym, że przedsiębiorca nie będzie w stanie przeprowadzić zaplanowanej inwestycji, a co za tym idzie, wstąpi on na drogę sądową, aby uregulować stan prawny tych urządzeń. Za ustawienie urządzeń przesyłowych właściciel gruntu powinien dostać wynagrodzenie obejmujące korzystanie z jego własności oraz spadek wartości nieruchomości związany z trwałym posadowieniem urządzeń przesyłowych na jego terenie. Wyliczenie wynagrodzenia wynikającego ze służebności przesyłu sprawia często liczne trudności, co generuje potrzebę skorzystania z pomocy biegłych sądowych, którzy zajmują się tego typu wycenami. Wynagrodzenie dla właściciela lub użytkownika wieczystego wypłacane jest w formie, co do zasady, jednorazowego wynagrodzenia.