Rozgraniczanie nieruchomości – rola geodety podczas postępowania ustalania granic

Rozgraniczanie nieruchomości to postępowanie przed organami państwowymi mające na celu ustalenie granic nieruchomości, gdy stały się sporne. Polega ono na określeniu przebiegu granicy nieruchomości - ustaleniu, jak daleko sięga prawo własności przysługujące właścicielowi nieruchomości. W toku tego postępowania, zgodnie z Prawem geodezyjnym i kartograficznym, biegły geodeta odtwarza na gruncie przebieg granic na podstawie śladów, znaków granicznych, dokumentów z ewidencji gruntów (map) i punktów osnowy geodezyjnej.

 Geodeta (nie)koniecznie potrzebny?

 Proces rozgraniczenia nieruchomości składa się z kilku etapów, a na każdym z nich geodeta pełni niezwykle ważną rolę. Postępowanie rozpoczyna się złożeniem przez właściciela nieruchomości do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wniosku o rozgraniczenie, który po pozytywnym rozpatrzeniu upoważnia biegłego geodetę do podjęcia stosownych działań. Jest on zatem wyznaczany i umocowany przez wójta, a nie przez stronę postępowania. Geodeta wykonuje szereg czynności, mających na celu ustalenie przebiegu granic. W toku prac przygotowawczych powinien m.in.

• przeprowadzić analizę informacji zawartych w dokumentach uzyskanych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz znajdujących się w księgach wieczystych, a także w dokumentacji uzyskanej od strony,

• sporządzić, w razie potrzeby, szkic zawierający informacje o przebiegu granic, uzyskane w wyniku wcześniej wykonywanych pomiarów,

• określić termin rozpoczęcia czynności ustalenia przebiegu granic i doręczyć stronom wezwania do stawienia się na gruncie.

Do czynności wykonywanych przez geodetę w trakcie ustalania przebiegu granic na gruncie należy m.in. przeprowadzenie wywiadu terenowego, podczas którego geodeta odszukuje znaki graniczne, a także określa położenie znaków i punktów granicznych, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich położenia. W sytuacji, gdy nie można ustalić przebiegu granicy na podstawie zebranych dowodów, geodeta przyjmuje oświadczenia stron dotyczące przebiegu granicy. Jeżeli przebieg granicy nie może być ustalony na postawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron, a strony nie zawarły ugody, do obowiązków geodety należy m.in. opracowanie opinii dotyczącej przebiegu granic.

 Wydanie decyzji

Postępowanie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości kończy się sporządzeniem i skompletowaniem przez geodetę operatu technicznego oraz opcjonalnie zawarciem ugody przez strony - ugoda zawarta przed geodetą ma moc ugody sądowej, wydaniem decyzji o rozgraniczaniu nieruchomości lub umorzeniem postępowania administracyjnego i przekazanie sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi.

Czynności wykonywane przez geodetę wymagają staranności, dokładności, odpowiedzialności zarówno na etapie prac przygotowawczych jak również podczas właściwego przebiegu postępowania.