Jakie znaczenie mają badania nieniszczące w kontroli jakości?

Wiele konstrukcji maszyn czy też budowlanych wymaga bieżącej oceny stanu technicznego nie tylko na etapach produkcji, ale również w trakcie ich eksploatacji. Nie zawsze możliwe jest przeprowadzenie testów poprzez fizyczną ingerencję w materiał. W związku z tym zastosowanie znajdują badania nieniszczące (NDT). Charakteryzują się one szerokim spektrum metod oraz precyzją uzyskiwanych wyników bez uszczerbku dla konstrukcji.

Na czym polegają badania nieniszczące?

Tego rodzaju grupę pomiarów jakości nazywa się także w skrócie NDT od angielskiego Non-Destructive Testing. Metody należące do takich badań cechuje jeden podstawowy aspekt – ocena poszczególnych właściwości danego materiału nie wymaga fizycznej ingerencji w jego strukturę. Stąd też określenie nieniszczące, ponieważ w wyniku ich przeprowadzenia poszczególne elementy nie ulegają uszkodzeniu. Pozwalają one między innymi na wykrycie nieciągłości materiałowych, zarówno we wnętrzu danego komponentu, jak i na zewnątrz. Dodatkowo można je wielokrotnie powtarzać, a dany detal w dalszym ciągu nie będzie tracić swoich właściwości użytkowych. W ich przeprowadzaniu specjalizują się różne laboratoria, między innymi przedsiębiorstwo specjalistyczne Draco, znajdujące się w Gdańsku.

Kiedy metody mają zastosowanie?

Mówi się, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Podobnie jest w procesach produkcyjnych, gdzie kontrola jakość wytwarzanych produktów ma ogromne znaczenie. Odpowiedzialni producenci dbają o to, aby ich wyroby były przede wszystkim długotrwałe, a ich eksploatacja nie zagrażało bezpieczeństwu użytkowników. Dlatego takim badaniom poddaje się przede wszystkim spawane, kute, odlewane lub walcowane elementy wchodzące w skład większych konstrukcji, na przykład maszyn. Już na etapie produkcji pozwalają wykryć ewentualne nieścisłości bądź wady materiałowe. To z kolei pozwala zapobiegać późniejszym awariom w trakcie użytkowania. Dodatkowo badania nieniszczące są pomocne w ocenie jej stanu technicznego już w trakcie korzystania i dopuszczenia do dalszej eksploatacji. Regularna analiza składu chemicznego, czy też szczelności niewątpliwie pomaga również w ulepszaniu technologii produkcyjnych.

Jakie są możliwości badań?

Pomimo tego, że techniki nieniszczące nie naruszają w żaden sposób budowy testowanych detali, to jednak cechuje je wysoka precyzja, jeśli chodzi o uzyskiwane wyniki. Jest to możliwe przede wszystkim dzięki szerokiemu zakresowi, do którego można zaliczyć między innymi metodę: wizualną, magnetyczno-proszkową, ultradźwiękową, radiograficzną czy też prądów wirowych. Ponadto do przeprowadzania pomiarów wykorzystuje się specjalistyczną i nowoczesną aparaturę. Dzięki temu wiadomo, które komponenty wymagają naprawy bądź całkowitej wymiany. Warto zaznaczyć, że wykrywane defekty nie zawsze muszą oznaczać wadę produkcyjną. Nierzadko badania nieniszczące pozwalają również wskazać ubytki spowodowane nieprawidłowym środowiskiem pracy bądź powstających na skutek zbyt dużego obciążenia. W związku z tym taka analiza jest wskazówką zarówno dla samego producenta, jak i użytkownika.