Z jakich elementów składa się akt notarialny?

Akt notarialny to dokument, który reguluje wiele czynności prawnych, takich jak przepisanie nieruchomości czy założenie spółki. Sporządza go notariusz w kancelarii notarialnej. Z jakich elementów musi się składać taki dokument? Czego się spodziewać, udając się do notariusza z zamiarem sporządzenia wspomnianego aktu? Na te pytania odpowiada nasz ekspert.

Czym dokładnie jest akt notarialny?

Akt notarialny jest dokumentem urzędowym, który stwierdza podjęcie lub dokonanie konkretnych czynności prawnych, takich jak zawarcie umowy, wystosowanie ugody lub złożenie oświadczenia woli.

W praktyce chodzi o takie umowy jak:

• umowa przenosząca prawo użytkowania wieczystego,

• umowa spółki (np. partnerskiej, komandytowej, z ograniczoną odpowiedzialnością),

• umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości,

• umowa o podział spadku (w przypadku nieruchomości).

Większość wymienionych wyżej umów opiera się na czynnościach, które mają rygor nieważności bez sporządzenia aktu notarialnego.

Skąd wiadomo, że trzeba sporządzić akt notarialny?

Nie każda sytuacja lub umowa automatycznie zobowiązuje do sporządzenia aktu notarialnego. Jakie kryterium trzeba więc przyjąć? Mówi o tym ekspert z Kancelarii Notarialnej Pauliny Łukasiewicz w Gdańsku: 

- W przypadku, gdy ustawa nie precyzuje, czy dana czynność musi przybierać formę aktu notarialnego, to decyzję o sporządzeniu takiego dokumentu zazwyczaj podejmuje strona zainteresowana. Akt notarialny stanowi w takiej sytuacji zabezpieczenie jej interesów.

Jak wygląda akt notarialny?

To, co powinno się znaleźć w każdym akcie notarialnym, określone jest w art. 92 §1 ustawy Prawo o notariacie z dnia 14 lutego 1991 r. Elementami obligatoryjnymi są:

• komparycja,

• część właściwa,

• pouczenia,

• informacje o kosztach,

• zakończenie i podpisy stron.

Pierwszy ze wspomnianych elementów, czyli komparycja, to, innymi słowy, nagłówek z datą i miejscem wykonania, ze szczegółowymi danymi wszystkich stron umowy, a także z imieniem i nazwiskiem notariusza sporządzającego akt.

Kolejny element dokumentu obejmuje najwięcej merytorycznych informacji. Część właściwa aktu notarialnego zawiera wszystkie oświadczenia stron, wraz ze wskazaniem na załączone do aktu dokumenty. Następnie umieszczane są pouczenia o odpowiedzialności karnej i karnoskarbowej, a także o pobranych podatkach z tytułu dokonanej czynności prawnej. W akcie umieszcza się również informacje o kosztach notarialnych.

Każdy dokument tego rodzaju musi zawierać formułę o tym, że został odczytany, przyjęty i podpisany. Zakończenie aktu zwieńczają podpisy stron i notariusza. Co istotne, akt notarialny niezawierający wspomnianych elementów obligatoryjnych jest nieważny.