Jakie przestępstwa ścigane są na wniosek pokrzywdzonego?

Polski porządek prawny przewiduje dwa tryby, jakimi mogą być ścigane przestępstwa. Niekiedy sprawcom udaje się uniknąć odpowiedzialności karnej z powodu braku wiedzy pokrzywdzonych na temat przysługujących im praw. Należy bowiem wiedzieć, że w określonych sytuacjach do wszczęcia postępowania niezbędny jest wniosek. Co to za okoliczności i jak przebiega wówczas praca sądu? Tego dowiesz się, czytając poniższy artykuł.

Dwa tryby ścigania przestępstwa

Polski system prawa karnego, jak już zaznaczyliśmy na początku, określa dwa tryby ścigania przestępstw: z urzędu oraz na wniosek. Pierwszy odnosi się do zasady legalizmu, która zobowiązuje  organy państwowe do podjęcia stosowanych działań w momencie ujawnienia przestępstwa. Do tej kategorii należeć będzie większość sytuacji opisanych w kodeksie karnym, a także ustawach szczególnych, w tym o przeciwdziałaniu narkomanii czy ochronie zwierząt. Drugi możliwy tryb to ściganie na wniosek. Inicjuje je osoba uprawniona, czyli osoba, która ucierpiała w wyniku popełnionego czynu lub jej przedstawiciel. Reprezentowanie  poszkodowanego leży w zakresie usług oferowanych przez Indywidualną Kancelarię Adwokacką Wojciecha Romalskiego. Z chwilą uzyskania takiego wniosku policja podejmować będzie dalsze działania z urzędu.

Omawiany wniosek zobowiązuje stosowne organy do wszczęcia postępowania przygotowawczego i następnie sądowego, a jednocześnie stanowi wolę strony pokrzywdzonej i wskazuje, że czuje się ona ofiarą przestępstwa. Zgodnie z definicją kodeksu postępowania karnego poprzez pokrzywdzonego rozumie się osobę fizyczną lub prawną, której dobro prawne uległo bezpośredniemu naruszeniu lub zostało zagrożone przez przestępstwo. Warto jednak mieć świadomość, że wniosek o ściganie może zostać wycofany. Do tego konieczna jest jednak zgoda prokuratora lub sądu – w zależności od etapu postępowania – oraz musi nastąpić to do momentu rozpoczęcia przewodu na pierwszej rozprawie. Ponowne złożenie wniosku o ściganie w tej samej sprawie nie jest jednak dopuszczalne.

Ściganie na wniosek pokrzywdzonego

Lista przestępstw ściganych na wniosek zawarta została w kodeksie karnym. Jest dość długa i obejmuje między innymi:

• narażenie na niebezpieczeństwo,
• narażenie na zarażenie,
• groźby karalne,
• uporczywe nękanie,
• uchylanie się od alimentów,
• naruszenie tajemnicy służbowej,
• nielegalne uzyskanie informacji,
• niszczenie informacji,
• naruszenie integralności rzeczy,

Ponadto, jeśli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, wniosek o ściganie dotyczyć może także kradzieży i kradzieży z włamaniem, oszustwa, spowodowania wypadku. W tej grupie znajdą się również niezaspokojenie roszczeń wierzyciela, nierzetelna dokumentacja, zakłócanie przetargu publicznego – pod warunkiem, że pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa. Podobną funkcję do ścigania na wniosek pełni tryb ścigania z oskarżenia prywatnego. Ten dotyczy przestępstw: zniesławienia, zniewagi, naruszenia nietykalności cielesnej oraz spowodowania lekkich obrażeń ciała, a ponadto przestępstwa przewidziane w prawie autorskim i prasowym.