Koła łańcuchowe jedno i dwurzędowe - charakterystyka

Wśród wielu różnorodnych elementów maszyn, do tych, które poddawane są największym obciążeniom, należą koła łańcuchowe, co nie może dziwić, zważywszy na fakt, że między nimi a łańcuchami mamy do czynienia z ogromnymi siłami tarcia. Często przekonują się o tym rowerzyści po przejechaniu większej liczby kilometrów, widząc starte zęby swoich zębatek. Podobnie, lecz w zdecydowanie większej skali dzieje się z tymi elementami w dużych i ciężkich maszynach budowlanych i rolniczych.

Zastosowania i rodzaje kół łańcuchowych

Zastosowanie omawianych tu kół jest oczywiste; to jeden z podstawowych elementów tzw. mechanicznej przekładni cięgnowej, w którym cięgnem jest łańcuch. Zadaniem takich przekładni jest przenoszenie napędu, przy jednoczesnej zmianie ilości obrotów, o której wielkości decyduje stosunek liczb zębów poszczególnych dwóch zębatek połączonych wspólnym łańcuchem. W technice stosuje się łańcuchy pierścieniowe (ogniwowe), płytkowe oraz drabinkowe (rolkowe, sworzniowe i tulejkowe). Te pierwsze stosowane są we wciągnikach łańcuchowych, zawiesiach, lecz bardzo rzadko w przekładniach. Te drugie z kolei, czyli płytkowe, są wykorzystywane jako cięgna nośne w wózkach jezdniowych, a ich specyficzną odmianą jest element tnący w pilarkach łańcuchowych. Natomiast najczęściej spotykanymi i używanymi w przekładniach są łańcuchy drabinkowe, a co za tym idzie, także przystosowane do współpracy z nimi koła łańcuchowe. O charakterystycznych cechach tych kół dowiadujemy się w rozmowie z pracownikami firmy RAI-BUD S.C. z Wydrowic.

Charakterystyczne cechy kół łańcuchowych

Wśród kół łańcuchowych współpracujących w przekładniach z łańcuchami drabinkowymi spotykamy koła jedno dwu lub trzyrzędowe, lecz najczęściej stosowane są te dwa pierwsze. Koło zębate składa się z:

• wieńca zębatego,
• piasty,
• łącznika (elementu łączącego piastę i wieniec).

Jest mnóstwo parametrów charakteryzujących koło zębate przekładni łańcuchowej, lecz do tych, które decydują o skali przełożenia, należy przede wszystkim jego średnica oraz liczba zębów. Bardzo ważny jest także tzw. moduł zębów, który musi być dobrany stosownie do współpracującego z kołem łańcucha, tak aby jego rolka mieściła się a przestrzeni międzyzębnej koła. Jest rzeczą jasną, że koła łańcuchowe muszą cechować się przede wszystkim bardzo dużą odpornością na ścieranie, a zatem muszą być wytwarzane z wysokogatunkowych materiałów, głównie ze stali węglowej lub nierdzewnej, a także z żeliwa. Zębate koła łańcuchowe poddaje się w trakcie produkcji odpowiedniej obróbce cieplnej, a ich zęby są nawęglane i hartowane.