Sprawdzanie stopnia wykorzystania resursu UTB

Urządzenia transportu bliskiego – UTB – to wszystkie urządzenia służące do podnoszenia, przesuwania i przenoszenia ciężkich ładunków na niewielkie odległości. Resurs to parametry graniczne stosowane do oceny i identyfikacji stanu technicznego UTB. By przybliżyć to pojęcie i jego znaczenie, opowiemy, przyglądając się arkuszowi obliczeń dla żurawia przygotowanemu przez Urząd Dozoru Technicznego.

Kompetencje do określania resursu

Sposób określenia resursu UTB powinien być zgodny z zapisami instrukcji eksploatacji urządzenia, jeśli jednak stosownych informacji w instrukcji nie ma, należy postępować zgodnie z dobrą praktyką inżynierską, dużym doświadczeniem osoby kompetentnej, zapisami Polskich Norm oraz Światowego Stowarzyszenia Producentów Dźwigów. Zgodnie z nadrzędnym Rozporządzeniem Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego to w gestii eksploatującego UTB leży bieżąca kontrola stopnia wykorzystania resursu, przy czym eksploatujący może zlecić działania związane z określeniem resursu, oceną stanu technicznego osobie kompetentnej. 

Jak mówi nam przedstawicielka Zakładu Usługowo-Handlowego ELWIKO ze Szczecina, osobę kompetentną w następujący sposób definiują wytyczne UDT: osoba kompetentna to osoba fizyczna lub prawna posiadająca doświadczenie w projektowaniu, budowie i konstruowaniu lub utrzymaniu ruchu UTB, posiadająca wystarczającą wiedzę z zakresu przepisów i norm oraz sprzętu potrzebnego do wykonania przeglądu specjalnego [...]. Osoba kompetentna powinna być rzetelna zawodowo i zdolna do oceny stanu bezpieczeństwa UTB i podjęcia decyzji, jakie środki powinny zostać podjęte w celu zapewnienia dalszej bezpiecznej eksploatacji UTB.

Przykładowy arkusz obliczeń

Przykładem takiego arkusza jest arkusz obliczeń resursu żurawia. W bardzo dużym uproszczeniu arkusz prezentuje się następująco:

• dane identyfikacyjne (np. żuraw samojezdny, wieżowy, przeładunkowy; z podwoziem gąsienicowym lub kołowym; ze wskazaniem sposobu montażu, rodzaju napędu, urządzenia chwytającego),
• krótka charakterystyka pracy urządzenia, opcjonalnie informacje dodatkowe,
• sposób rejestracji warunków eksploatacji urządzenia,
• określenie Grupy Natężenia Pracy (np. GNP mechanizmu jazdy żurawia),
• określenie stanu obciążenia, klasy wykorzystania i największej liczby cykli pracy (np. obrót dla żurawia),
• wyznaczanie rzeczywistej liczby cykli pracy żurawia oraz sprawdzenie stopnia wykorzystania resursu żurawia jako całości,
• wyznaczanie rzeczywistych czasów użytkowania mechanizmów oraz sprawdzenie stopnia wykorzystania resursu mechanizmów.

Po uzupełnieniu odpowiednich danych, sprawdzeniu stopnia wykorzystania resursu UTB, przedstawiane jest orzeczenie.