Poznaj najważniejsze rodzaje czynników chłodniczych i ich zastosowanie

Czynniki chłodnicze (inaczej ziębniki) to substancje o właściwościach termodynamicznych, które uczestniczą w procesie wymiany ciepła w określonym urządzeniu chłodniczym.  Mowa o technologiach stosowanych w transporcie, komercyjnych instalacjach chłodzących, a także w szeroko rozumianym chłodnictwie przemysłowym. Czynnika chłodniczego nie może zatem zabraknąć w klimatyzacji, nowoczesnej wentylacji czy w układach HVAC. Jakie rodzaje tych substancji można wyróżnić?

Grupy czynników chłodniczych

Rodzajów czynników chłodniczych jest sporo, a wielu producentów tworzy własne nazwy handlowe. Najprostszy podział dzieli zatem te substancje na cztery grupy, z czego ziębniki z pierwszym dwóch częściowo wycofane są z produkcji oraz wykorzystania w urządzeniach wymagających zastosowania gazów fluorowanych:

1. Grupa czynników CFC: R-11, R-12, R-13, R-114, R-502, R-503.

2. Grupa czynników HCFC: R-22, R-123, R-124, R-401A, R-403B, R-408A.

3. Grupa czynników HFC/HC/NH3: R-23, R-32, R-134a, R-152a R-290, R-407c, R-407f, R-410A, R-600a.

4. Grupa czynników HFO: R-1234yf, R-1234ze, R-448A, R-449A, R-450A, R-452A, R-513A.

Warto wiedzieć, że ziębniki zaliczane do gatunku CFC oraz HCFC mają bardzo duży potencjał niszczenia warstwy ozonowej. W większości zostały one zatem wycofane z obrotu i zastąpione pozbawionymi agresywności w stosunku do ozonu rodzajami HFC/HC/NH3 oraz HFO.

R134a, czyli najpopularniejszy czynnik chłodniczy

Po wycofaniu z użytku części ziębników z grup CFC i HCFC dominację na rynku przejął czynnik chłodniczy R134a. Świetnie sprawdza się on przy zastosowaniach przemysłowych oraz budynkowych, a przede wszystkim w chłodnictwie średnio- i wysokotemperaturowym. Ponadto ziębnik R134a jest popularnym składnikiem wielu mieszanin HFC. Jeśli chodzi o jego typowe zastosowanie, wyróżnić można obsługę:

• domowych urządzeń chłodniczych,

• technologii zaliczanych do chłodnictwa handlowego: chłodziarki, zamrażarki, automaty sprzedające,

• technologii chłodnictwa przemysłowego,

• technologii chłodnictwa transportowego,

• systemów klimatyzacji dla domu i biura,

• agregatów chłodniczych DX do klimatyzacji budynków przemysłowych i handlowych,

• przemysłowych oraz handlowych sprężarek odśrodkowych,

• samochodowych układów klimatyzacyjnych.

R513A – przykład czynnika chłodniczego z grupy HFO

Czynniki chłodnicze zaliczane do grupy HFO uważane są za najbardziej bezpieczne w stosowaniu między innymi dla środowiska naturalnego. Takie substancje cenione są również za wysoką wydajność, czego dowodem jest czynnik R513A. Sprzedawany jest on w Polsce między innymi przez firmę LINDE GAZ POLSKA pod nazwą handlową Opteon® XP10. Czym wyróżnia się ten czynnik chłodniczy?

Ziębnik R513A jest zamiennikiem czynnika R134a i zaliczany jest do grupy bezpieczeństwa A1 według klasyfikacji ASHRAE. Jego typowym zastosowaniem jest chłodnictwo średnio- i wysokotemperaturowe, technologie chłodnictwa handlowego oraz przemysłowego, a także systemy z bezpośrednim odparowaniem.