Zawory pneumatyczne w samochodach ciężarowych. Charakterystyka

Układ hamulcowy odgrywa kluczową z punktu widzenia bezpieczeństwa jazdy samochodem funkcję – dlatego każdy jego element musi charakteryzować się wysokim stopniem niezawodności. W przypadku pojazdów odznaczających się znaczną masą, takich jak samochody ciężarowe czy autobusy, układ hamulcowy narażony jest na ogromne obciążenia. Dlatego też pojazdy te wyposażane są w układy typu pneumatycznego. Jednym z najważniejszych ich komponentów są specjalne zawory.

Czym jest zawór pneumatyczny?

Pneumatyczne układy hamulcowe stosuje w pojazdach ciężarowych się z kilku powodów. Po pierwsze – są one bardziej wydajne i skuteczne, niż układy hydrauliczne, obecne w samochodach samochodowych. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ do zatrzymania ważącej kilkanaście ton ciężarówki czy autobusu potrzebna jest większa moc, niż do zatrzymania zwykłej osobówki. Po drugie – dzięki specyficznej konstrukcji zachowują one swoją skuteczność nawet po zatrzymaniu silnika, co jest sporym problemem w przypadku układów hydraulicznych. Po trzecie wreszcie – są łatwiejsze w obsłudze. Dlaczego?

- W układach hydrauliczny kierowca naciskając pedał hamulca powoduje wzrost ciśnienia w układzie, tym samym doprowadzając do wzrostu ciśnienia w tłokach hamulców – mówi przedstawiciel firmy Rozruch – Innymi słowy, żeby hamulce zadziałały, musimy włożyć w to pewną siłę. Gdybyśmy taki układ zastosowania w ciężarówkach, zatrzymanie ich wymagało by ogromne wysiłku. W układach pneumatycznych kierowca działa wyłącznie na zawór, który steruje przepływem powietrza – wymagane jest więc wyłącznie pokonanie oporu sprężyny w zaworze, a nie oporu na hamulcach pojazdu.

Podsumowując – zawór pneumatyczny to element kontrolny układu hamulcowego, odpowiedzialny za sterowanie ciśnieniem. W momencie otwarcia zaworu – co następuje po naciśnięciu pedału hamulca – zawór otwiera się, prowadząc do spadku ciśnienia gazu. A to właśnie niskie ciśnienie jest wymagane, by hamulce zadziałały.

Różne rodzaje zaworów

Zawory pneumatyczne stosowane w układach hamulcowych mogą różnić się między sobą pod kątem budowy. Jedną z ważniejszych różnic jest tak zwany operator, czyli część odpowiedzialna za sterowanie zaworem – jego otwieranie oraz zamykanie. Wyróżnia się trzy rodzaje operatorów:

• Mechaniczne, w których sterowanie zaworem odbywa się przez bezpośrednie poruszenie operatorem
• Pneumatyczne, stosowane zwykle tam, gdzie nie ma bezpośredniego dostępu do zaworu. Operatory tego typu otrzymują sygnał pneumatyczny z zewnątrz i przesterują go na kolejny sygnał tego samego typu, otwierający zawór
• Elektropneumatyczne, w których sygnał pneumatyczny zostaje przesterowany z sygnału elektrycznego, co pozwala sterować zaworem na odległość.

Współcześnie powszechnie wykorzystywane są nowoczesne zawory elektropneumatyczne.