Elementy kultury górali podhalańskich.

Podhale to obszar znajdujący się na południu Polski, na północ od Nowego Targu. Podhalanie dość późno osiedlili się w górach, napływali przez lata z Małopolski. Zdaniem niektórych historyków górale podhalańscy mają być wynikiem mieszania się ludności słowiańskiej i niemieckiej. Dzisiaj cechuje ich wyjątkowa, oryginalna kultura, ale niepozbawiona wpływów obcych.

Czerwone korale, czyli strój góralski

Podstawowym elementem kultury górali podhalańskich jest na pewno strój góralski. Ubiór jest dla nich bardzo ważny. Na co dzień Podhalanie ubierają się normalnie, ale w czasie uroczystości czy świąt obowiązuje strój odświętny. W przypadku mężczyzn jest to czarny, filcowy kapelusz z ptasim piórem na boku, haftowana peleryna (cucha), lniana koszula, szeroki pas, spodnie z białego sukna z parzenicami i pomponami oraz kierpce. Strój kobiecy jest kolorowy. Przeważają w nim barwy niebieskie i czerwone. Bardzo ważnym elementem są czerwone korale. Ponadto kobiety noszą białe koszule z haftem, sznurowane gorsety, kwieciste i szerokie spódnice oraz wspomniane już kierpce. Mówi się, że jeśli kupować czerwone korale, to tylko w Zakopanem – warto więc przyjechać tu na weekend, zamieszkać w pięknej willi, takiej jak np. Excelsior, i wybrać się na Krupówki.

Gwara podhalańska

Na kulturę górali podhalańskich składa się też gwara, w tym przypadku dość specyficzna. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest mazurzenie. To nic innego jak wymiana spółgłosek. Górale zamiast „sz” mówią „s”, a zamiast „cz” mówią „c” i „z”. Kolejnym istotnym elementem gwary podhalańskiej jest udźwięcznianie międzywyrazowe. Do dzisiaj wymawia się tam spółgłoskę „ch” jako „k”. Popularne jest również ubezdźwięcznienie głoski „h”. W przypadku starszego pokolenia usłyszeć jeszcze można niekiedy „ł” przedniojęzykowe czy miękkie „l” przed samogłoską „e”. Dla górali typowe są też pewne zwroty grzecznościowe.

Czy istnieje kuchnia góralska?

Górale podhalańscy kojarzą się ponadto z charakterystycznym tańcem. Tradycje taneczne wywodzą się ze zwyczajów pasterzy wołoskich. Stąd tańczą głównie mężczyźni, pokazując swoją siłę i zręczność. Kuchnia góralska niewiele różni się od kuchni polskiej. Bazuje przede wszystkim na kwaszonej kapuście, ziemniakach, oscypku oraz bundzu. Kiszenie kapusty na Podhalu dalej odbywa się w beczkach, które wyłożone są liśćmi. Kapusta ugniatana jest boso przez kobiety, głównie panny. Widać więc, że tradycja i kultura górali podhalańskich mimo upływu lat nadal jest żywa. Przedstawiciele tego regionu Polski przykładają dużą wagę do swojej tradycji, kultury i historii.