Sposoby zabezpieczenia ogniochronnego konstrukcji stalowych

Można odnieść wrażenie, że konstrukcjom stalowym pożar niestraszny, bo pali się głównie drewno i materiały sztuczne. Jest to jednak bardzo złudne wrażenie – ogień ma na stal o wiele większy wpływ, niż się nam wydaje, a niezabezpieczona przed pożarem hala szybko się zawali. Jak skutecznie zabezpieczyć konstrukcję stalową przed pożarem?

Stal ogniu niestraszna

Choć ogień nie trawi stali w taki sposób, jak trawi drewno czy plastik, to jego wpływ na właściwości stali jest ogromny – po nagrzaniu się stal ulega odkształceniu i zmienia się jej naprężenie, co powoduje szybki spadek jej nośności i w konsekwencji zawalenie się konstrukcji, na przykład hali. Wbrew pozorom, stal osiąga temperaturę krytyczną (500–800°C) dosyć szybko, a jej właściwości mechaniczne spadają już po kilku–kilkunastu minutach pożaru. Wszystko to oczywiście przy założeniu, że jest to stal w miarę świeża, zadbana i nieskorodowana, a obciążenie normatywne.

Zabezpieczenia czynne i prewencja

W zabezpieczeniu ogniochronnym konstrukcji stalowych sprawdza się powiedzenie, że lepiej zapobiegać, niż leczyć – czyli w tym przypadku lepiej nie oszczędzać na zabezpieczeniach przeciwpożarowych, niż potem bać się o to, czy środki ogniochronne zdają egzamin. Współcześnie dostępne są przeróżne systemy, które uruchamiają się nawet przy najdrobniejszym zaprószeniu ognia czy wykryciu nawet małej ilości dymu lub czadu – jednak wybranie najlepszego systemu może nie być proste, ponieważ trzeba go dostosować do kubatury i układu hali oraz jej specyfiki; do magazynu papieru lub drukarni będzie potrzebny inny system, niż do zakładu produkcyjnego, w którym znajduje się wiele odczynników chemicznych, a jeszcze inny do fabryki stali lub przetwórni spożywczej.  Zanim zainstalujemy jakikolwiek system, upewnijmy się, że jest on certyfikowany i spełnia normy bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Warto oczywiście, aby system nie spełniał norm „na styk”, tylko je przekraczał, nawet wielokrotnie. Po zainstalowaniu koniecznie należy przeprowadzać jego okresowe kontrole i testy.

Farby ogniochronne

Najczęściej stosowanym w Polsce systemem jest stosowanie farb ogniochronnych. Po zamalowaniu powierzchni stalowej (może to być też powierzchnia ocynkowana, zagruntowana lub żeliwna) tworzą one powłokę ochronną, która podczas kontaktu z ogniem rozszerza się i pęcznieje. Panuje zasada, że im dłuższy i silniejszy może być ewentualny pożar, tym grubszą warstwę musi tworzyć taka farba. Przykładowo, inne farby będą potrzebne w fabryce materiałów budowlanych, a zupełnie inne na platformie wiertniczej albo rafinerii, gdzie ryzyko pożarów jest duże, a w razie wybuchu są to pożary długie i intensywne i połączone z działaniem chemii. Rodzaje farb klasyfikuje się właśnie według grubości warstwy, którą tworzą – R15 to najcieńsze, a R120 to te najgrubsze. Cieńsza warstwa pozwala na izolację od ognia na okres 90 minut. Farby ogniochronne są dziś powszechnie dostępne, a ich dystrybucją zajmuje się np. firma Stalkon.