Co należy wiedzieć o badaniach laboratoryjnych kruszyw?

Ciężko sobie wyobrazić prawidłowe funkcjonowanie branży budowlanej bez kruszyw naturalnych. To w końcu dzięki nim można, chociażby zagęścić grunt czy przygotować nawierzchnię pod kostkę brukową. Aby jednak kruszywa spełniały swoje zadanie, po wydobyciu należy sprawdzić ich właściwości użytkowe. Kryteria oceny są dosyć surowe, lecz dzięki temu odbiorcy materiału zyskują pewność, że nie wpłynie on negatywnie na przebieg procesów technologicznych oraz inwestycyjnych.

Jakość to podstawa

Kruszywa naturalne stanowią nieodłączny element prac budowlanych bez względu na ich charakter. Zanim jednak materiały będą mogły być wykorzystane do produkcji betonu, wykonywania nasypów bądź produkcji mas bitumicznych, przechodzą one  badania w celu weryfikacji jakości, która stanowi gwarancję bezpieczeństwa ludzi, zwierząt, a także mienia. Brak określenia właściwości użytkowych ich przydatności do konkretnych zastosowań, w skrajnych przypadkach mógłby w przyszłości doprowadzić nawet do zniszczenia konstrukcji, zatem kwestii tej nie wolno bagatelizować.

Do określania właściwości fizycznych, geometrycznych oraz identyfikacyjnych kruszyw stosuje się odpowiednie normy, które przewidują konkretne badania niezbędne do możliwości oznakowania wyrobów znakiem CE. Wymagają one nowoczesnego sprzętu, a także wykwalifikowanego personelu, a tego nie brakuje w Centralnym Laboratorium Krakowskich Zakładów Eksploatacji Kruszywa Kruszywo S.A. Współpracuje ono z działem Fabrycznej Kontroli Produkcji, przez co klienci przedsiębiorstwa mają pewność, że asortyment pochodzący z jedenastu kopalń spółki spełnia wszelkie standardy.

Podstawowy zakres badań kruszyw

To, jakie parametry musi posiadać kruszywo, zależy w dużej mierze od jego przeznaczenia. Dlatego też materiały służące do produkcji betonu czy mające utrwalać drogi lotniskowe podlegają różnym badaniom. Co zatem może stanowić ich przedmiot? Do podstawowych badań należy zaliczyć określenie składu ziarnowego (frakcyjnego) kruszyw, a także  kształtu ziaren, które to następuje przy użyciu suwmiarki Schultza. Badania dotyczą również zawartości pyłów, a zaliczają się do nich wszystkie cząstki nieprzekraczające 0,063 mm. Jako że część kruszyw musi wykazywać dużą wytrzymałość mechaniczną, specjaliści mają również obowiązek zbadać ich odporność na rozdrabnianie. Za wzorcową metodę oznaczenia tego parametru uznaje się tzw. współczynnik Los Angeles. Dla bezpiecznego użycia kruszyw nie obędzie się ponadto bez badania  ich mrozoodporności, reaktywności alkalicznej, a także obecności ewentualnych zanieczyszczeń.  Bardzo ważny proces stanowi ponadto określenie gęstości ziaren oraz ich nasiąkliwości. W zależności od zastosowań kruszywa, istotne jest również oznaczenie jego właściwości chemicznych, w tym zawartości m.in. siarki, siarczanów czy węglanów. Badania służą też stwierdzeniu w kruszywach obecności substancji niebezpiecznych (węglowodorów, metali ciężkich) czy promieniotwórczości naturalnej. Warto wiedzieć, że dzięki pracy doświadczonych laboratorantów sprawdzana jest stałość deklarowanych właściwości użytkowych, co daje gwarancję jakości produkowanego kruszywa i zgodność wyrobów z normami europejskimi.