Jak rozliczyć wynajem lokalu należącego do wspólnego majątku?

Niewiele małżeństw decyduje się na zawarcie umowy majątkowej, a coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których jedno z małżonków pracuje na podstawie umowy – zlecenia, o prace, o dzieło – podczas gdy drugie decyduje się na założenie działalności gospodarczej. Wyniknąć z tego mogą pewne komplikacje związane z rozliczaniem majątku wspólnego. W poniższym artykule radzimy, jak rozwiązać kwestię najmu wspólnego mieszkania.

Majątek wspólny małżonków

W przypadku, gdy małżonkowie nie zdecydowali się na zawarcie umowy majątkowej, w chwili zwarcia małżeństwa powstaje między nimi wspólność majątkowa. Obejmuje ona przedmioty nabyte w trakcie jej trwania – przez oboje małżonków lub przez jedno z nich. Do majątku wspólnego zaliczymy więc przede wszystkim wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności zarobkowej, dochody z majątku wspólnego i osobistego małżonków, a także środki zgromadzone na rachunkach funduszu emerytalnego.

W związku z tym małżonkowie muszą współdziałać w zarzadzaniu wspólnym majątkiem i informować się o jego stanie, wykonaniu zarządu majątkiem wspólnym czy zobowiązaniach go obciążających.

Najem wspólnego lokalu a podatek VAT

Obowiązek płacenia podatku od towarów i usług nałożony jest na każdą osobę fizyczną, osobę prawną, jednostkę niemającą osobowości prawnej, która prowadzi działalność gospodarczą. Poprzez działalność gospodarczą rozumiemy działalność: producentów, handlowców, usługodawców i osoby wykonujące wolne zawody. Obejmuje on czynności związane z wykorzystaniem towarów lub niematerialnych i prawnych wartości. Do tej ostatniej właśnie kategorii należy najem lokalu.

Małżeństwo nie ma przy tym statusu płatnika podatku VAT, zatem jeden z małżonków musi zostać nim ustalony. W sytuacji, gdy jedno z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i w jej ramach wynajmie wspólny lokal użytkowy innemu płatnikowi VAT, a więc innemu przedsiębiorcy, za płatnika VAT uznawany jest jedynie en małżonek, który prowadzi działalność gospodarczą. W tej sytuacji występuje on nie jako zarządzający wspólnym majątkiem, a właśnie jako podatnik prowadzący działania w zakresie swojej działalności gospodarczej.

Podstawę opodatkowania najmu lokalu wspólnego innemu płatnikowi VAT stanowi całość czynszu, jaki otrzymał małżonek płacący VAT. Nie istnieją prawne podstawy, aby zmniejszyć podstawę podatkową o połowę – o część przypadająca niejako na drugiego małżonka. Jest tak z powodu wspólności majątkowej, która ma charakter wspólności bezudziałowej, zatem żadne z małżonków nie może rozporządzać udziałem, który przypadłby mu w razie ustania owej wspólności.

W razie wątpliwości co do sposobów lub też możliwości rozliczania poszczególnych operacji dokonywanych przez małżonka w ramach działalności gospodarczej warto powierzyć prowadzenie dokumentacji finansowej księgowemu. Biura rachunkowe, między innymi biuro prowadzone przez Renatę Jagodzińską, mają w swojej ofercie usługi skierowane właśnie do płatników VAT. Konsekwencje niewłaściwego rozliczania działalności gospodarczej mogą być naprawdę poważne, nie warto wiec ryzykować.